Resmî bir ziyaret için Azerbaycan’a giden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 27 yıl aradan sonra işgalden kurtarılan kadim şehirler Fuzuli ve Şuşa’yı ziyaret etti. İki ülkenin liderleri baş başa görüşmelerin ardından tarihi Şuşa Beyannamesi’ni imzaladı. 

Konuşmasına, bugün farklı bir heyecanın, duygunun içerisinde olduğunu ifade ederek başlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha önce verdiği sözü bugün yerine getirdiğini söyledi.

44 günlük bir savaşın ardından Karabağ’ın, sahiplerinin eline geçtiğini, Ermeni mezalimi ve işgalinden kurtulduğunu anımsatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Arkadaki fonda görülen bina aslında Ermeni mezaliminin ne yazık ki bu şaheserleri ne hâle getirdiğinin bir ifadesi. Kardeşim de fon olarak basın toplantısında gayet anlamlı bir yeri seçmiş bulunuyor. Bir tarafta valilik binası, diğer tarafta da ne yazık ki Ermenilerin adeta yerle yeksan etmek üzere oldukları bir bina” diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 15 Haziran Azerbaycan Millî Günü vesilesiyle “umum millî lider” Haydar Aliyev’i rahmetle andı, Aliyev’in ruhuna Fatiha okudu.

Karabağ’ın inşası

Kahraman Azerbaycan ordusunun Karabağ Zaferi’nin sevincini Aliyev ile 10 Aralık 2020’de beraber paylaştıklarını hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: “O gün yine bambaşka bir heyecan, coşku vardı. 6 ay sonra bu defa kadim şehir Şuşa’da kendisiyle olmaktan büyük bir memnuniyet duyuyorum. Verdiğimiz sözü hamdolsun yerine gelmiş bulunuyoruz. Azerbaycan halkının Karabağ Zaferi’ni bir kez daha tebrik ediyorum. Tarihte birçok sanatçı yetiştirmiş Azerbaycan’ın kültür başkenti Şuşa’dan bölgemize ve dünyaya vereceğimiz mesajların çok önemli olduğuna inanıyorum. Kardeşim Aliyev’in vizyoner liderliğinde ve muzaffer başkumandanlığında azatlığına kavuşan Karabağ’ı yeniden ayağa kaldıracak çalışmaları yakından takip ediyoruz. Şuşa’ya gelirken çalışmaları gördük. Altyapıda yoğun çalışmalar var. Bir taraftan yollar yapılıyor, bir taraftan enerji santralleri açılıyor, bir taraftan yüksek gerilim hatları inşa ediliyor. Bütün bunlarla beraber tabii susuz olan bu bölge suya kavuşuyor. Bütün bu çalışmalar şu anda sürekli olarak devam ediyor ve inşallah en kısa zamanda bölge havalimanlarına da kavuşacak. İkili görüşmede bunları değerli kardeşim özellikle anlattı. Havalimanlarına da kavuştuktan sonra buralara geliş ve gidişler daha da artacak, turizmde bölge ciddi bir sıçramayı inanıyorum ki o dönemde yaşayacak.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Karabağ’ın tekrar eski ihtişamına ve öz kimliğine kavuşacağını, bundan hiç şüphelerinin olmadığını dile getirdi.

Karabağ’ın kadim yerleşim yerlerinin tekrar inkişaf ettiği günleri, yakında hep birlikte göreceklerinin altını çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye olarak azatlık mücadelesinde olduğu gibi yeniden inşa faaliyetlerinde Azerbaycan’a her türlü katkıyı verdiklerini ve vermeye devam edeceklerini kaydetti.

“Yeni bir tarihî adım attık”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bugün değerli kardeşimin de ifade ettiği gibi özellikle tek millet, iki devlet temelinde yükselttiğimiz ilişkilerimizi daha da ileriye taşıyacak yeni bir tarihî adımı attık. Bu adım önemli ve bunu bundan sonraki süreçte daha da güçlendireceğiz, güçlendirerek yolumuza da devam edeceğiz. Biraz önce kardeşimin ifade ettiği Şuşa Beyannamesi ile ilişkilerimizin yeni dönemdeki yol haritasını belirledik” dedi.

Beyannamenin bugün Şuşa’da hayatiyet kazandığını ve bunun çok önemli olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Türkiye-Azerbaycan arasındaki bu beyannamenin içeriği birçok şeyleri kapsadığı gibi bundan sonra geleceğe yönelik adımları atarken artık sadece iki ülke değil, bölgeyi kapsayan bir kararlılığın burada yattığını görüyoruz. Türkiye olarak kadim şehir Şuşa’da en kısa sürede inşallah bir başkonsolosluk açmayı planlıyoruz. Böylece bölgede gerçekleştireceğimiz faaliyetlerin daha hızlı ve etkin şekilde yürütülmesini de sağlayacağız” diye konuştu.

Azerbaycan’ın Güney Zengezur Koridoru Projesi’ni önemli gördüklerini ve desteklediklerini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu projenin hayata geçirilmesiyle doğudan batıya herkesin istifade edebileceği yeni bir orta koridor açılacaktır; bu, çok büyük önem arz ediyor” ifadelerini kullandı.

“Bizim gücümüz Azerbaycan’ın gücü, Azerbaycan’ın gücü de bizim gücümüzdür”

Yeni tip Koronavirüs (Kovid-19) salgınına rağmen tarımdan enerjiye, ulaştırmadan turizme, savunmadan eğitim ve kültüre her alanda iş birliğini ileriye taşımak için ortak gayretlerini kararlılıkla sürdürdüklerini vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “Bütün bunların ötesinde savunma sanayi alanındaki ilişkilerimizi teknoloji transferi ve ortak üretim projeleriyle daha da tahkim ediyoruz. Az önce kardeşim, BAYKAR’ın yönetiminden Haluk Bey’e bir onur madalyası verdiler ve ben de aile adına kendilerine ayrıca teşekkür ediyorum. Tabii burada İHA’lar, SİHA’lar ciddi işler gördüler ve bu savunma sanayindeki ilişkilerimiz bundan sonra çok daha farklı bir şekilde gelişecektir. Bu farklı gelişmeyle birlikte de sürekli olarak bir pazar değil, aynı zamanda Azerbaycan bu işlerde bir üretim merkezi olma imkânını da yakalayacaktır. Bizim gücümüz Azerbaycan’ın gücü, Azerbaycan’ın gücü de bizim gücümüzdür.”

“Beyanname iş birliğimizin istikametini gösteriyor”

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise toplantıda yaptığı açıklamada, “100 yıldan sonra, işgalden kurtarılan Şuşa’da Müttefiklik Beyannamesi bizim gelecek iş birliklerimizin istikametlerini gösteriyor” dedi.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türkiye ve Azerbaycan’ı demir yolu ve kara yoluyla birleştirecek Zengezur koridoruyla ilgili sadece konuşmakla yetinmediklerini, filli çalışmalarla bu koridoru oluşturmaya devam ettiklerini söyledi.

Aliyev, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la Karabağ’ın sembol şehri Şuşa’da düzenlediği ortak basın toplantısında, Erdoğan’ın ziyaretinin tarihi önem taşıdığını vurguladı.

Bugün imzaladıkları “Müttefiklik Beyannamesi”nin iki ülke ilişkilerini en yüksek düzeye çıkardığını vurgulayan Aliyev, beyannamenin ismi olan “müttefikliğin” kendi kendiliğine her şeyi zaten ortaya koyduğunu belirtti.

İki ülke arasında bugün kalite açısından daha iyi iş birliği kurulduğunu, beyannamede yer alan tüm maddelerin gelecek iş birliğinin teminatçısı olduğunu kaydeden Aliyev, sözlerini şöyle sürdürdü;

Türkiye ile Azerbaycan’ı tarih, kültür, ortak etnik köken, dil, din, milli ve manevi değerler ile halkların kardeşliği gibi etkenler birleştiriyor. Biz dünya çapında iş birliği ve müttefiklik örneği sergiliyoruz. İmzalanan beyanname tarihe dayanıyor. Sözleşmede, Mustafa Kemal Atatürk ve Haydar Aliyev’in sözleri yer alıyor. Atatürk, ‘Azerbaycan’ın sevinci sevincimiz, kederi kederimizdir’, Haydar Aliyev, ‘Türkiye ile Azerbaycan bir millet iki devlettir’ demişti. Bu tarihi sözler faaliyetimiz için başlıca etkenlerdir. Biz bu vasiyetlere sadığız.

İşgalden kurtarılan Şuşa’da Müttefiklik Beyannamesi imzalarken ecdadımıza sadakatlerimizi gösteriyoruz. Beyannamede Kars Anlaşması’na atıfta bulunuluyor. Tarihi Kars Anlaşması tam 100 yıl önce imzalanmıştı. Bu da sembolik önem taşıyor. 100 yıldan sonra, işgalden kurtarılan Şuşa’da Müttefiklik Beyannamesi bizim gelecek iş birliklerimizin istikametlerini gösteriyor. Beyannamede birçok önemli konu yer alıyor. Neredeyse tüm alanları kapsıyor.

“Bundan sonra da birbirimizin güvenliğini temin edeceğiz”

Beyannamedeki her konu önemlidir. İki madde üzerinde özellikle durmak istiyorum. Birincisi savunma alanındaki iş birlikleridir. Karşılıklı askeri yardım konusu da bu beyannamede yer alıyor. Bu tarihi başarıdır. Biz bir kez daha gösteriyoruz ki bundan sonra da her zaman birlikte olacağız. Bundan sonra da birbirimizin güvenliğini temin edeceğiz. İkinci önemli konu ulaştırma konusudur ve beyannamede Zengezur koridorunun açılmasıyla ilgili çok açık ifadeler yer alıyor. Bu da İkinci Karabağ savaşı sonrasında oluşan yeni jeopolitik durumun sonucudur. Bugün biz Türkiye ve Azerbaycan’ı demir yolu ve kara yoluyla birleştirecek Zengezur koridoruyla ilgili sadece konuşmakla yetinmiyor filli çalışmalarla bu koridoru oluşturuyoruz.

“Biz hiçbir zaman bu desteği unutmayacağız”

Bugün buradan yapılan açıklamalar tüm dünyada büyük yankı bulacaktır. Bu ziyaretin tarihi önemi bundan sonra uzun yıllar konuşulacaktır. Savaşın ilk saatlerinden aziz kardeşim Erdoğan Azerbaycan’a net ve açık desteğini ifade etti. ‘Azerbaycan yalnız değildir’ dedi. Bu hem bize moral verdi hem de müdahale etme düşüncesinde olan güçleri durdurdu. Savaşın son anlarına kadar kardeş Türk halkının desteği bize ek güç verdi, moral sağladı. Biz hiçbir zaman bu desteği unutmayacağız.

Duygularımızı kelimelerle ifade etmek mümkün değil. Çok duygulu günler yaşadığımız için Yüce Tanrı’ya minnettarız. Türkiye-Azerbaycan birliği ve kardeşliği ebedidir.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Şuşa’da düzenlediği ortak basın toplantısının ardından Şuşa’daki tarihi yerleri gezerek, Cıdır Ovası’nda Karabağ atlarının gösterisini izledi.

İki lider, Şuşa’daki Hankızı Çeşmesi, Sergi Salonu, Halı Müzesi, Saatli Mescit, Yukarı Gövher Ağa Camii, Aşağı Gövher Ağa Camii gibi tarihi ve kültürel yerleri ziyaret etti.

İki lider, daha sonra Cıdır Ovası’nda düzenlenen Karabağ atlarının gösterisini izledi.